Katarakt, göz lensinin saydamlığını kaybederek bulanıklaşması durumudur ve genellikle ilerleyen yaşla birlikte ortaya çıkar. Bu yazımızda, Katarakt nedir?, gözde katarakt belirtileri ve katarakt neden olur? gibi sorulara cevap vereceğiz, ayrıca katarakt ameliyatı nasıl olur?, katarakt ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmeli ve katarakt ameliyatı riskleri hakkında önemli bilgiler sunacağız… Katarakt tedavisi, göz katarakt ameliyatı ile gerçekleştirilir ve bu işlem, görme kalitesini önemli ölçüde iyileştirir. Katarakt ameliyatı, özellikle kataraktın neden olduğu görme kaybı günlük yaşamı etkileyen seviyeye ulaştığında önerilir.

Katarakt Nedir?

Katarakt, gözün doğal lensinin zamanla bulanıklaşarak şeffaflığını kaybetmesi durumudur. Bu durum, genellikle yaşlılıkla ilişkilidir ancak genç yaşta katarakt neden olur sorusu da önemlidir; diyabet, sigara kullanımı, aşırı güneşe maruz kalmak gibi faktörler de katarakt gelişimini tetikleyebilir. Katarakt belirtileri arasında bulanık görme, renklerin solması ve gece görüşünde zorluk yer alır. Katarakt ameliyatı, bu bulanıklığın giderilmesi için yapılan, genellikle basit ve riskleri düşük bir işlemdir. Ameliyat, gözdeki opak lensin çıkarılıp yerine yapay bir lens takılmasıyla gerçekleştirilir. Daha fazla bilgi için Katarakt sayfamızı inceleyebilirsiniz.

Katarakt Nasıl Önlenir?

Kataraktın önlenmesi, sağlıklı gözler ve uzun süreli görme kalitesi için önemlidir. UV koruyucu güneş gözlükleri kullanarak güneşin zararlı ışınlarından korunmak, antioksidan bakımından zengin bir diyet uygulamak ve sigara gibi zararlı alışkanlıklardan kaçınmak katarakt riskini azaltabilir. Ayrıca, düzenli göz muayeneleri ve erken teşhis de katarakt gelişimini kontrol altında tutmanın etkili yollarındandır. Sağlıklı yaşam tarzı seçimleri ve göz sağlığına özen göstermek, katarakt oluşumunun önlenmesine yardımcı olabilir.

• Diyabet ve Hipertansiyonu Kontrol Altında Tutmak,
• Düzenli Göz Kontrolleri Yaptırmak,
• Sağlıklı Beslenme,
• Güneş Gözlüğü Kullanmak,
• Alkol ve Sigara Tüketimi Sınırlandırmak,

Katarakt Nasıl Görür?

Kataraktlı göz, gözün içindeki lensin bulanıklaşması nedeniyle net görme yeteneğini kaybeder. Bu durum, ışığın göze girişini ve odaklanmasını engeller, böylece görüntüler bulanık ve renkler soluk görünür. Katarakt ilerledikçe, günlük aktivitelerde görme zorlaşır ve çift görme gibi ek sorunlar ortaya çıkabilir. Bu yüzden erken teşhis ve uygun katarakt tedavisi, görme kalitesini korumak için kritik önem taşır. 

Katarakt Genetik Mi?

Katarakt, genellikle yaşla ilişkilendirilse de, genetik faktörler de katarakt gelişiminde önemli bir rol oynayabilir. Araştırmalar, bazı katarakt türlerinin aile geçmişinde görülme olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Özellikle konjenital (doğuştan) katarakt, genetik mutasyonlar nedeniyle ortaya çıkabilir ve genellikle çocukluk döneminde görülür. Bununla birlikte, yetişkinlerde görülen senil katarakt gibi diğer türler, çevresel faktörler ve yaşam tarzı seçimlerinin bir sonucu olarak da gelişebilir. Kataraktın erken teşhisi ve uygun tedavi yöntemleri, görme kaybını önlemek için kritik öneme sahiptir. Dolayısıyla, ailede katarakt öyküsü olan bireyler, göz sağlığı konusunda daha dikkatli olmalı ve düzenli göz muayeneleri yaptırmalıdır.

Katarakt Çeşitleri

Katarakt, çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişebilir ve farklı türleri vardır. Her bir tür, belirli etkenlere ve karakteristik özelliklere sahiptir.

Katarakt Çeşitleri	Özellikleri
Senil Katarakt	Senil Katarakt, yaşlanma sürecinin doğal bir parçası olarak görülür ve çoğunlukla her iki gözü etkiler. Göz lensinin yavaşça opaklaşmasıyla karakterizedir ve genellikle 60 yaş üstü bireylerde görülür.
İkincil Katarakt	Katarakt ameliyatından sonra lens arkasındaki kapsülün yeniden opaklaşması ile ortaya çıkar ve lazer tedavisi ile giderilir
Konjenital Katarakt	Genetik faktörler, annenin hamilelik sırasında maruz kaldığı enfeksiyonlar veya toksik maddeler bu tür kataraktın oluşumuna neden olabilir. Doğumdan itibaren veya bebeklik döneminde fark edilebilir.
Travmatik Katarakt	Göze alınan darbeler, keskin veya delici cisimlerin göze nüfuz etmesi sonucu lensin zarar görmesiyle oluşur. Travma sonrası hızlı bir şekilde veya yıllar sonra katarakt gelişebilir.
Radyasyon Kataraktı	X ışınları, gama ışınları gibi radyasyon türlerine maruz kalmak bu tür kataraktın oluşumuna neden olabilir. Özellikle kanser tedavisi gören hastalarda radyasyon kataraktına rastlanabilir.

Her katarakt türünün belirtileri, ilerleme hızı ve tedavi yöntemleri farklılık gösterir. Erken teşhis ve uygun müdahale, görme fonksiyonlarının korunması için hayati önem taşır. Profesyonel bir değerlendirme ve tedavi planı için Dr. Hatice Semrin Timlioğlu İper Görsel Algılama ve Görme Rehabilitasyonu’dan randevu oluşturun.

Katarakt Belirtileri, Katarakt Neden Olur?

Katarakt, göz merceğinin zamanla bulanıklaşmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır ve görme kaybına neden olabilir. Bu durum genellikle yaşlanma süreciyle bağlantılı olsa da, farklı faktörler de katarakt oluşumuna katkıda bulunabilir. Katarakt belirtileri zamanla ilerleyerek günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir.

Katarakt Belirtileri Nelerdir?

Kataraktın erken ve ileri evre belirtileri farklılık gösterebilir. Gözde katarakt belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Bulanık Görme: Görme keskinliğinin azalması, özellikle okuma veya detaylı iş yaparken fark edilir.
• Işığa Duyarlılık: Parlak ışıklar ve güneş ışığı gözde rahatsızlık hissine neden olabilir.
• Çift Görme: Tek gözle bakıldığında bile çift veya gölgeli görme oluşabilir.
• Renklerin Soluk Görünmesi: Renklerde belirgin bir solgunluk ve sararmış bir ton fark edilebilir.
• Gece Görüşünün Zayıflaması: Karanlık ortamlarda ve gece araç kullanırken görme zorlukları yaşanabilir.
• Gözlük Numarasının Sürekli Değişmesi: Görme problemleri nedeniyle sık sık gözlük veya lens değiştirme ihtiyacı hissedilebilir.

Katarakt Neden Olur?

Kataraktın oluşum süreci genellikle göz merceğindeki proteinlerin zamanla bozulması ve opaklaşmasıyla başlar. Katarakt neden olur sorusuna şu faktörler cevap olarak verilebilir:

Radyasyona Maruz Kalma: Radyoterapi gören hastalarda radyasyon kaynaklı katarakt gelişebilir.

Yaşlanma: En yaygın katarakt sebebi yaşa bağlı lens dejenerasyonudur (senil katarakt).

Genetik Faktörler: Ailesinde katarakt geçmişi olan bireylerde risk daha yüksektir.

Güneş Işınları (UV Maruziyeti): Uzun süre güneş ışığına maruz kalan kişilerde katarakt oluşma olasılığı artar.

Diyabet: Kan şekerinin yüksek olması göz merceğinde hasara neden olabilir ve katarakt gelişimine yol açabilir.

Uzun Süreli Kortizon Kullanımı: Steroid içeren ilaçların uzun süre kullanımı göz merceğini olumsuz etkileyerek katarakt oluşumunu hızlandırabilir.

Sigara ve Alkol Tüketimi: Sigara dumanı ve alkol, gözde oksidatif strese neden olarak katarakt gelişimine katkıda bulunur.

Travmalar: Göz yaralanmaları, mercek yapısını bozarak travmatik katarakta neden olabilir.

Genç Yaşta Katarakt Neden Olur?

Genç yaşta katarakt, genellikle özel sağlık durumları, genetik yatkınlık veya çevresel faktörler gibi çeşitli nedenlerle oluşabilir. Örneğin, genetik bozukluklar, bazı metabolik hastalıklar veya anne karnında maruz kalınan enfeksiyonlar gençlerde kataraktın oluşumuna yol açabilir. İlaç kullanımı, özellikle uzun süreli kortizon tedavisi, genç yaşta katarakt riskini artırabilir. Ayrıca, göze alınan darbeler veya radyasyon maruziyeti de bu yaş grubunda kataraktın oluşmasına neden olabilir.

Katarakt Ameliyatı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Katarakt ameliyatı, gözün bulanıklaşmış lensinin çıkarılıp yerine yapay bir lensin takılması işlemidir ve dünyada en sık yapılan göz operasyonlarından biridir. Bu ameliyat genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hastanın aynı gün evine dönmesi mümkündür. Ameliyat süreci genelde hızlı ve komplikasyonsuz geçer. Ameliyat, görme kalitesini önemli ölçüde artırarak hastaların günlük yaşam kalitesini iyileştirir.

Ameliyat sırasında, doktor küçük bir kesik yapar ve ultrason cihazı kullanarak lensi parçalar. Sonrasında, parçalanmış lens vakumla çıkarılır ve yerine temiz, şeffaf bir yapay lens yerleştirilir.

Katarakt ameliyatı sonrası, hastalar genellikle hemen iyileşme sürecine girer. Çoğu kişi birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilir. Ancak, tam iyileşme ve stabil görüş kalitesi birkaç hafta sürebilir. Ameliyat sonrası dönemde gözde hafif ağrı, kaşıntı veya hafif bulanıklık normaldir ve doktor tarafından reçete edilen göz damlaları ile yönetilir.

Ameliyat sonrası enfeksiyon riskini azaltmak için su ile temas ettirmemek, gözleri ovuşturmamak ve doktorun önerdiği ilaçları düzenli kullanmak önemlidir. Ayrıca, doktorun belirlediği takip randevularına gitmek, ameliyatın başarısı ve uzun vadeli görme sağlığı için kritik önem taşır.

Katarakt ameliyatı, etkili ve güvenli bir tedavi yöntemi olup, çoğu hasta için yaşam kalitesinde büyük bir iyileşme sağlar. Ancak her cerrahi müdahalede olduğu gibi, potansiyel riskler ve komplikasyonlar için doktorunuzla detaylı bir şekilde konuşmak önemlidir.

Ameliyatsız Katarakt Tedavisi Mümkün Müdür?

Ameliyatsız katarakt tedavisi, kataraktın ilerlemesini yavaşlatmak için bazı yöntemler önerse de, bulanıklaşmış lensin netliğini tamamen geri kazandırmanın mümkün olduğu bir yöntem mevcut değildir. Gelişmiş katarakt vakalarında, görmeyi iyileştirmek için genellikle cerrahi müdahale gereklidir. Erken evrelerde, gözlük veya büyüteçler gibi görsel yardımcılar ve yeterli aydınlatma, semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak, kataraktın neden olduğu görme kaybını tamamen düzeltmek için en etkili yöntem katarakt ameliyatıdır.

Katarakt Ameliyatı Öncesi Hazırlık

Katarakt ameliyatı öncesi hazırlık, hasta için önemli bir süreçtir. Öncelikle, genel sağlık durumunun değerlendirilmesi gerekir. Göz doktoru tarafından yapılacak detaylı bir göz muayenesi ve çeşitli görüntüleme testleri ile gözün iç yapısı incelenir. Ameliyat günü, hastanın aç kalmış olması, sıvı alımını kısıtlaması ve kan sulandırıcı gibi belirli ilaçları doktor talimatına göre ayarlaması önerilir. Bu hazırlıklar, ameliyatın güvenli ve başarılı bir şekilde yapılabilmesi için gereklidir.

Katarakt Ameliyatı Riskleri

Katarakt ameliyatı, modern göz cerrahisi alanında oldukça başarılı ve yaygın bir prosedürdür, ancak her cerrahi işlem gibi belirli riskler içerir. Katarakt ameliyatının potansiyel riskleri arasında enfeksiyon, retina dekolmanı, göz içi lens dislokasyonu, kronik göz tansiyonu artışı, ve kornea ödemi yer alır. Bu komplikasyonlar nadiren meydana gelse de, cerrahi müdahalenin doğası gereği dikkate alınmalıdır.

Enfeksiyon riski, ameliyat sonrası gözde ciddi iltihaplanma ile kendini gösterebilir ve ağrı, kızarıklık, şiddetli bulanık görme gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Bu tür bir enfeksiyon, güçlü antibiyotik ve antifungal ilaçlarla tedavi edilebilir, ancak erken müdahale edilmezse ciddi görme kayıplarına neden olabilir.

Retina dekolmanı, özellikle miyop hastalarda görülebilen bir risktir ve ameliyat sırasında göz içi basıncındaki değişiklikler retina tabakasının yerinden ayrılmasına neden olabilir. Retina dekolmanı acil cerrahi müdahale gerektirir ve tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilir.

Göz içi lens dislokasyonu, ameliyat sırasında lensin yanlış konumlandırılması veya göz içi yapıların zayıflaması sonucu meydana gelebilir. Bu durum, görme kalitesini olumsuz etkileyebilir ve bulanık görme veya çift görme gibi sorunlara neden olabilir.

Bu komplikasyonların yanı sıra, katarakt ameliyatı sonrası kistoid maküla ödemi gibi durumlar da görülebilir. Bu durum, ameliyat sonrası gözde sıvı birikmesi sonucu özellikle maküla bölgesinde şişkinlik oluşturur ve merkezi görme bozulur.

Katarakt Ameliyatı Ne Kadar Sürer? 

Katarakt ameliyatı, göz sağlığı alanında gerçekleştirilen yaygın ve genellikle hızlı bir prosedürdür. Genel olarak, katarakt ameliyatının süresi deneyimli bir cerrahın elinde 15 ila 30 dakika arasında değişir. Bu süreç, kullanılan cerrahi tekniklere ve hastanın özel durumuna bağlı olarak farklılık gösterebilir​

Ameliyat genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hastalar çoğu zaman ameliyatın ardından kısa bir süre içinde evlerine dönebilirler. Ameliyat sırasında, bulanıklaşmış doğal lens çıkarılır ve yerine yapay bir lens yerleştirilir, bu işlem sırasında fakoemülsifikasyon veya lazer teknikleri kullanılabilir​.

Katarakt Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Katarakt ameliyatı sonrasında hastaların dikkat etmesi gereken birkaç önemli nokta bulunmaktadır. İyileşme sürecini olumlu yönde etkilemek için bu önerilere uyulması önemlidir:

1. Göz Hijyeni ve İlaç Kullanımı: Ameliyat sonrası göz enfeksiyonlarını önlemek için doktorun önerdiği göz damlaları düzenli olarak kullanılmalıdır. Ellerin temiz tutulması ve gözlerin ovalanmaması enfeksiyon riskini azaltacaktır.
2. Fiziksel Aktiviteler: Ameliyat sonrasında ilk birkaç hafta boyunca ağır fiziksel aktivitelerden ve egzersizlerden kaçınılmalıdır. Bu dönemde göz içi basıncını artırabilecek hareketlerden uzak durulmalıdır.
3. Su ile Temas: İlk haftalarda göze su kaçırmamak önemlidir. Ameliyat sonrası ilk günlerde yüzme, jakuzi gibi suyla temas edebilecek aktivitelerden kaçınılmalıdır.
4. Güneş Gözlüğü Kullanımı: Ameliyat sonrası gözler normalden daha fazla ışığa duyarlı olabilir. UV korumalı güneş gözlüğü kullanmak, gözleri koruyacak ve rahat bir görüş sağlayacaktır.
5. Düzenli Kontroller: Ameliyat sonrası düzenli olarak doktor kontrolüne gitmek, iyileşme sürecini takip etmek ve olası komplikasyonları erken fark etmek açısından büyük önem taşır.
6. Anormal Belirtiler: Şiddetli ağrı, görme kaybı, gözde kızarıklık veya şişlik gibi anormal belirtiler fark edildiğinde derhal doktora başvurulmalıdır.

Ameliyat sonrası dönemde bu önerilere dikkat edilmesi, iyileşme sürecini hızlandıracak ve olası komplikasyonların önüne geçecektir. 

Katarakt Ameliyatı Olmazsam Ne Olur?

Katarakt ameliyatı yapılmazsa, katarakt ilerleyerek ciddi görme problemlerine ve hatta kalıcı görme kaybına yol açabilir. Ameliyat edilmeyen katarakt vakalarında, zamanla gözdeki lens giderek daha bulanık ve opak hale gelir, bu da görüşün giderek kötüleşmesine neden olur. Bu ilerleme, özellikle ışığa karşı hassasiyet, çift görme ve renklerin soluk görünmesi gibi semptomlarla kendini gösterir.Ameliyat edilmemiş katarakt dünyada körlüğün birinci nedenidir.

Kataraktın tedavi edilmemesi, glokom gibi diğer göz hastalıklarının gelişimine zemin hazırlayabilir. Ayrıca, ilerlemiş katarakt vakaları daha zor ve riskli cerrahi müdahaleler gerektirebilir, bu da komplikasyon riskini artırır. İlerleyen vakalarda, ameliyatın zorlaşması ve iyileşme süresinin uzaması gibi sorunlar ortaya çıkabilir.

Katarakt ameliyatı, modern göz cerrahisi teknikleri kullanılarak gerçekleştirildiğinde oldukça güvenli ve etkilidir. Erken müdahale, ameliyatın daha kolay ve daha az riskli olmasını sağlar, bu nedenle katarakt belirtileri fark edildiğinde hemen bir göz doktoruna başvurmak önemlidir.

Kaynakça: Thompson, J., & Lakhani, N. (2015). Cataracts. Primary Care: Clinics in office practice, 42(3), 409-423.