Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Şaşılık Tedavisi

Çocukluk çağı, göz sağlığının temellerinin atıldığı, görme yeteneğinin hızla geliştiği kritik bir dönemdir. Bu dönemde ortaya çıkabilen şaşılık (göz kayması), sadece estetik bir sorun olmanın ötesinde, tedavi edilmediğinde kalıcı görme problemlerine yol açabilen ciddi bir durumdur. Uzman göz doktorları olarak, çocuklarda şaşılık ve buna bağlı gelişebilen göz tembelliği (ambliyopi) sorunlarının erken tanısı ve etkili rehabilitasyonu konusunda ebeveynleri bilinçlendirmeyi ve çocuklarımıza sağlıklı bir görüş kazandırmayı hedefliyoruz.

Çocuklarda şaşılık tedavisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektiren, çocuğun yaşına, şaşılığın tipine ve derecesine göre özenle planlanması gereken bir süreçtir. Bu süreçte amaç, gözlerin paralel duruma getirilmesi, her iki gözün birlikte koordineli çalışmasının sağlanması (binoküler görme) ve en önemlisi kalıcı görme kaybı olan göz tembelliğinin önlenmesi veya tedavi edilmesidir.

Dr. Hatice Semrin Timlioğlu İper Hakkında Detaylı Bilgi Alın.
Şaşılık Tedavisi Hakkında Detaylı Bilgi Alın
Şaşılık Tedavisi
Şaşılık Tedavisi Hakkında Her Şey

Şaşılık (Göz Kayması) Nedir? Çocuklarda Neden Olur?

Şaşılık, gözlerin aynı hizada olmaması, bir göz düz bakarken diğer gözün içe, dışa, yukarı veya aşağı doğru kayması durumudur. Normalde her iki gözümüz de aynı noktaya odaklanır ve beyne iki ayrı görüntü gönderir. Beynimiz bu iki görüntüyü birleştirerek tek ve üç boyutlu bir görüntü oluşturur. Şaşılık durumunda ise beyin, kayan gözden gelen farklı görüntüyü baskılayabilir. Bu durum, zamanla baskılanan gözün görme yeteneğinin azalmasına, yani göz tembelliğine (ambliyopi) yol açar.

Çocuklarda Şaşılığın Başlıca Nedenleri

  • Genetik Yatkınlık: Ailede şaşılık öyküsü olması riski artırır.
  • Kırma Kusurları: Yüksek hipermetropi, miyopi veya astigmatizma gibi göz bozuklukları şaşılığa neden olabilir. Özellikle hipermetropi, içe kaymalarda sık görülen bir nedendir.
  • Göz Kaslarındaki Dengesizlikler: Gözleri hareket ettiren kasların birinde veya birkaçında güçsüzlük veya aşırı çalışma olması.
  • Nörolojik Problemler: Serebral palsi, Down sendromu, hidrosefali gibi durumlar.
  • Doğumsal Nedenler: Bebeklik döneminde ortaya çıkan ve yapısal anomalilere bağlı şaşılıklar.
  • Travmalar: Kafa travmaları veya göz yaralanmaları.
  • Diğer Göz Hastalıkları: Katarakt, göz tümörleri gibi durumlar da şaşılığa yol açabilir.

Bebeklerde ilk 3-4 ayda ara sıra görülen göz kaymaları normal kabul edilebilir (“yalancı şaşılık” veya burun kökü basıklığına bağlı görünüm). Ancak 6. aydan sonra devam eden veya belirginleşen kaymalar mutlaka bir göz hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Çocuklarda Şaşılık Belirtileri: Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Ebeveynlerin dikkatli gözlemi, şaşılığın erken fark edilmesinde kritik rol oynar. Aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçı çocuğunuzda mevcutsa vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmanız önemlidir:

  • Gözlerde belirgin kayma (sürekli veya ara sıra)
  • Bir gözünü sık sık kapama veya kısma (özellikle güneşli havalarda)
  • Başı bir yöne eğerek veya çevirerek bakma (anormal baş pozisyonu)
  • Sık sık gözlerini ovuşturma veya sulanma
  • Çift görme şikayeti (daha büyük çocuklarda ifade edilebilir)
  • Nesneleri tutmada veya mesafeyi algılamada zorluk
  • Okuma veya yakın çalışmalarda çabuk yorulma, baş ağrısı
  • Fotoğraflarda gözlerde beyaz veya parlak yansıma (lökokori) – Bu durum acil değerlendirme gerektirir.

Unutmayın, erken teşhis, şaşılık ve göz tembelliği tedavisinde başarı şansını önemli ölçüde artırır!

Çocuklarda Şaşılık Tedavisi
Çocuklarda Şaşılık Tedavisi Hakkında Her Şey.

Şaşılık Tanısı Nasıl Konulur?

Çocuklarda şaşılık tanısı, deneyimli bir göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılan kapsamlı bir göz muayenesi ile konulur. Muayene sırasında aşağıdaki değerlendirmeler yapılır:

  • Görme Keskinliği Testleri: Çocuğun yaşına uygun yöntemlerle her bir gözün görme seviyesi ölçülür.
  • Kırma Kusuru (Gözlük İhtiyacı) Değerlendirmesi: Göz bebekleri damla ile genişletilerek (sikloplejik refraksiyon) gizli kalmış kırma kusurları dahi tespit edilir.
  • Göz Hareketlerinin Değerlendirilmesi: Her iki gözün tüm bakış yönlerindeki hareketleri incelenir, kas fonksiyonları değerlendirilir.
  • Şaşılık Açısının Ölçümü: Prizmalar veya özel testler kullanılarak kaymanın yönü ve derecesi belirlenir.
  • Binoküler Görme (İki Gözle Görme) Testleri: Her iki gözün birlikte çalışma yeteneği ve üç boyutlu görme (stereopsis) değerlendirilir.
  • Göz Tembelliği (Ambliyopi) Araştırması: Gözler arasında görme farkı olup olmadığı kontrol edilir.
  • Detaylı Göz Dibi Muayenesi: Göz siniri ve retina başta olmak üzere gözün iç yapılarında altta yatan başka bir patoloji olup olmadığı incelenir.

Çocuklarda Şaşılık Tedavi Yöntemleri

Şaşılık tedavisinde amaç sadece gözlerin estetik olarak düzgün görünmesini sağlamak değil, aynı zamanda iyi bir görme keskinliği ve her iki gözün birlikte uyum içinde çalışmasını (binoküler görme) sağlamaktır. Tedavi planı, şaşılığın nedenine, tipine, kayma miktarına, çocuğun yaşına ve göz tembelliği olup olmamasına göre kişiye özel olarak belirlenir.

Tablo 1: Başlıca Şaşılık Tedavi Yöntemleri
Tedavi YöntemiAmaçları ve Uygulama Alanları
Gözlük TedavisiÖzellikle kırma kusuruna (hipermetropi, miyopi, astigmat) bağlı gelişen şaşılıklarda ilk tedavi seçeneğidir. Gözlüğün düzenli kullanımı ile kayma tamamen düzelebilir veya azalabilir. Göz tembelliği tedavisinde de önemlidir.
Kapama TedavisiGöz tembelliği (ambliyopi) varlığında, iyi gören gözün belirli sürelerle kapatılarak tembel gözün çalıştırılması ve görme yeteneğinin artırılması hedeflenir. Süre ve sıklık doktor tarafından belirlenir.
Ortoptik Tedavi (Göz Egzersizleri)Göz kaslarını güçlendirmek, iki göz arasındaki koordinasyonu artırmak, odaklanma yeteneğini geliştirmek ve binoküler görmeyi desteklemek amacıyla uygulanan özel egzersizlerdir. Özellikle dışa kaymalarda ve bazı özel şaşılık tiplerinde etkilidir. Bilgisayar destekli programlarla da yapılabilir.
Prizmatik GözlüklerBazı şaşılık tiplerinde, özellikle çift görme şikayeti olan erişkin ve çocuklarda, gözlük camlarına eklenen özel prizmalarla görüntünün kayan gözün üzerine düşürülmesi ve çift görmenin engellenmesi amaçlanır.
Botulinum Toksin (Botoks) EnjeksiyonuBazı şaşılık tiplerinde (örn: ani gelişen felçlere bağlı şaşılıklar, ameliyat sonrası kalan küçük kaymalar) göz kaslarına botulinum toksini enjekte edilerek kasın geçici olarak zayıflatılması ve gözde düzelme sağlanması hedeflenir. Etkisi geçicidir ancak bazı durumlarda kalıcı düzelmeye yardımcı olabilir veya cerrahiye alternatif/destek olabilir.
Cerrahi Müdahale (Şaşılık Ameliyatı)Diğer tedavi yöntemleriyle düzelmeyen veya yüksek açılı kaymalarda, göz kaslarının kuvvetini azaltarak, artırarak veya hareket yönünü değiştirerek gözlerin paralelliğinin sağlanması amaçlanır. Genellikle genel anestezi altında yapılır. Ameliyat sonrası da gözlük veya ek tedaviler gerekebilir.
Çocuklarda Tedavisi Rehabilitasyonu
Çocuklarda Şaşılık Tedavisi Hakkında Her Şey.

Ortoptik Tedavi

Ortoptik tedavi, bir nevi “göz fizyoterapisi” olarak da tanımlanabilir. Bu tedavi, göz doktoru ve ortoptist tarafından planlanan ve uygulanan, çocuğun aktif katılımını gerektiren egzersiz seanslarından oluşur.

Popüler Ortoptik Egzersiz Örnekleri

  • Kalem Ucu Takibi (Pencil Push-ups): Kalem ucuna odaklanarak yavaşça buruna yaklaştırılıp uzaklaştırılması esasına dayanır. Gözlerin içe odaklanma (konverjans) yeteneğini geliştirir.
  • Brock İpi Egzersizi: Üzerinde farklı renklerde boncuklar bulunan bir ip kullanılarak yapılır. İpin bir ucu buruna yakın tutulur, diğer ucu sabitlenir. Çocuktan sırayla farklı boncuklara odaklanması istenir. Bu egzersiz, füzyon (iki gözden gelen görüntüleri birleştirme) ve derinlik algısını geliştirmeye yardımcı olur.
  • Füzyon Kartları ve Stereogramlar: Üç boyutlu görmeyi ve iki gözün birlikte çalışmasını teşvik eden özel resimler ve aletler kullanılır.
  • Bilgisayar Destekli Görme Tedavileri (Vision Therapy): Özel yazılımlar ve oyunlar aracılığıyla göz tembelliği ve binoküler görme sorunlarının tedavisine yardımcı olur. Eğlenceli olması nedeniyle çocukların tedaviye uyumunu artırabilir.

Ortoptik Tedavinin Başarısını Etkileyen Faktörler

  • Çocuğun yaşı ve uyumu
  • Şaşılığın tipi ve derecesi
  • Göz tembelliğinin varlığı ve derinliği
  • Egzersizlerin düzenli ve doğru şekilde yapılması
  • Ailenin tedavi sürecine aktif katılımı ve desteği

Uzman göz terapisti  olarak, her çocuğun bireysel ihtiyaçlarına uygun, en güncel ve etkili ortoptik tedavi yöntemlerini kullanarak şaşılık tedavisinde başarılı sonuçlar elde etmeyi amaçlıyoruz.

Şaşılık Ameliyatı Sonrası Rehabilitasyon

Şaşılık ameliyatı, göz kaslarının dengesini yeniden sağlayarak gözlerin paralel duruma gelmesine yardımcı olur. Ancak ameliyat, tedavi sürecinin sonu değil, önemli bir adımıdır. Ameliyat sonrası dönemde de rehabilitasyon süreci devam edebilir.

Şaşılık Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Rehabilitasyon

  • Doktor Kontrolleri: Ameliyat sonrası düzenli kontroller çok önemlidir. İyileşme süreci ve gözlerin durumu yakından takip edilir.
  • Damla Kullanımı: Doktorun reçete ettiği antibiyotikli ve anti-enflamatuar damlalar düzenli olarak kullanılmalıdır.
  • Gözlük Kullanımı: Ameliyat öncesinde gözlük kullanılıyorsa veya ameliyat sonrası gözlük ihtiyacı devam ediyorsa, gözlüğün düzenli takılması gerekir.
  • Ek Tedaviler: Bazı durumlarda ameliyat sonrası kalan küçük kaymalar veya göz tembelliği için kapama tedavisi, ortoptik egzersizler veya prizmatik gözlükler gerekebilir.
  • İyileşme Süreci: Ameliyat sonrası gözlerde kızarıklık, batma, sulanma gibi şikayetler olabilir. Bu belirtiler zamanla azalır. Tam iyileşme ve nihai sonuç için birkaç ay gerekebilir.
Çocuklarda Şaşılık Tedavisi
Çocuklarda Şaşılık Tedavisi Hakkında Her Şey.

Şaşılık Tedavisi ile İlgili Sık Sorulan Sorular

S1: Çocuklarda şaşılık kendiliğinden düzelir mi? 

C1: Bebeklik döneminde ilk birkaç ayda görülen ve “yalancı şaşılık” denilen durumlar veya çok hafif, aralıklı kaymalar bazen kendiliğinden düzelebilir. Ancak 6. aydan sonra devam eden veya belirgin olan şaşılıklar genellikle kendiliğinden düzelmez ve mutlaka bir göz doktoru tarafından değerlendirilmelidir. Tedavi edilmeyen şaşılık, göz tembelliği gibi kalıcı sorunlara yol açabilir.

S2: Şaşılık tedavisine ne zaman başlanmalıdır? 

C2: Şaşılık teşhis edildiği anda tedaviye başlanmalıdır. Özellikle doğumsal şaşılıklarda ve göz tembelliği riski yüksek olan durumlarda erken müdahale (ilk 6 ay – 2 yaş arası) çok önemlidir. Görme gelişimi için kritik dönem olan ilk 7-8 yaşta tedaviye başlamak, başarı şansını artırır.

S3: Şaşılık ameliyatı riskli midir? Tekrar eder mi? 

C3: Her cerrahi işlemde olduğu gibi şaşılık ameliyatının da bazı riskleri vardır (enfeksiyon, kanama, anesteziye bağlı riskler). Ancak deneyimli ellerde bu riskler oldukça düşüktür. Ameliyat sonrası kaymanın bir miktar kalması, yetersiz düzelme veya aşırı düzelme gibi durumlar görülebilir. Bazı durumlarda ikinci bir ameliyat gerekebilir. Şaşılığın tekrarlama riski, şaşılığın tipine, altta yatan nedenlere ve ameliyat sonrası tedaviye uyuma bağlı olarak değişir.

S4: Çocuğumun gözünde kayma yok ama göz tembelliği olabilir mi?

C4: Evet, olabilir. Özellikle iki göz arasında yüksek numara farkı (anizometropi) varsa veya bir gözde fark edilmeyen hafif bir bulanıklık varsa, belirgin bir kayma olmaksızın da göz tembelliği gelişebilir. Bu nedenle rutin göz muayeneleri çok önemlidir.

S5: Şaşılık rehabilitasyonu ne kadar sürer? 

C5: Rehabilitasyon süresi, çocuğun yaşına, şaşılığın ve varsa göz tembelliğinin ciddiyetine, seçilen tedavi yöntemlerine ve tedaviye verilen yanıta göre değişir. Gözlük kullanımı uzun süreli olabilir. Kapama tedavisi aylar, hatta bazen yıllar sürebilir. Ortoptik tedavi seanslar halinde uygulanır. Önemli olan, doktorun önerdiği tedavi planına sabırla uymaktır.

Dr. Semrin Timlioğlu olarak, çocuğunuzun göz sağlığı ile ilgili her türlü sorunuzda ve şaşılık rehabilitasyonu sürecinde yanınızdayız. Unutmayın, sağlıklı gözler çocuklarımızın dünyaya açılan penceresidir ve bu pencerelerin parlak kalması için erken tanı ve doğru tedavi hayati önem taşır. Detaylı bilgi ve göz muayene randevusu için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Sitemizde yar alan yazı ve görseller, tamamen bilgilendirme amaçlıdır. Teşhis ve tedavi yerine geçmediği gibi yasal sorumluluk da taşımamaktadır.